Startup Nedir? Nasıl Kurulur?

Start-up; yenilikçi bir ürün, hizmet veya iş modeli geliştirmeyi amaçlayan, yüksek büyüme potansiyeline sahip, girişim aşamasındaki işletmeler için kullanılan bir terimdir. Bu noktada start-up’lar, teknoloji odaklı olmakla birlikte farklı sektörlerde de faaliyet gösterebilirler. Temel amaçları ise kısa sürede ölçeklenebilir bir yapıya ulaşmaktır. 

Bir start-up kurmak için öncelikle yenilikçi ve pazar ihtiyacına cevap verebilecek bir fikir geliştirilmesi gerekir. Ardından bu fikri somutlaştıracak bir iş planı hazırlanması gerekir. Hedef kitle, değer önerisi, rekabet analizi ve gelir modeli gibi unsurlar netleştirilmelidir. Hukukî süreçler tamamlanarak şirket kuruluşu gerçekleştirildikten ve gerekli izinler alındıktan sonra ürün veya hizmetin prototipi hazırlanarak test aşamasına geçilir. 

Start-Up Nedir?

Start-up; yüksek büyüme potansiyeline sahip, ölçeklenebilir iş modelleri geliştiren ve teknolojiyi kullanarak mevcut sorunlara yenilikçi çözümler sunan girişimler olarak tanımlanır. Bu tür işletmeler; araştırma ve geliştirme (AR-GE) faaliyetleri aracılığıyla özgün fikirler, ürünler veya hizmetler ortaya çıkarır ve bunları pazara sunar. 

Start-Up Nasıl Kurulur?

Bir start-up kurmak yalnızca yenilikçi bir fikri gerçekleştirmekle sınırlı değildir. Bunun yanı sıra planlı, stratejik ve disiplinli bir süreç yürütmeyi gerektirir. Start-up kurma sürecinin temel aşamalarını şu şekilde maddelendirmek mümkün:

Fikir ve İhtiyacın Belirlenmesi

Başarılı bir start-up; pazarın gerçek ihtiyacına çözüm üreten, yenilikçi bir fikir üzerine inşa edilir. Bu aşamada hedef kitlenin yaşadığı sorunlar analiz edilir. Sunulacak çözümün farklılaştırıcı yönleri belirlenir.

Pazar ve Rekabet Analizi

Pazara giriş öncesinde kapsamlı bir analiz yapılması gerekir. Bu süreçte pazarın büyüklüğü, müşteri segmentleri ve potansiyel talep ölçülür. Rakiplerin güçlü ve zayıf yönleri incelenerek fırsatlar değerlendirilir.

İş Modeli ve Strateji Oluşturma

Start-up’ın gelir modeli, müşteri kazanım kanalları ve değer önerisi netleştirilmelidir. Genel olarak Business Model Canvas gibi araçlar kullanılarak maliyet yapısı ve gelir akışları belirlenir. Akabinde stratejik hedefler planlanır.

Prototip (MVP) Geliştirme

Minimum Viable Product (En Küçük Çalışabilir Ürün) yaklaşımı ile ürün veya hizmetin temel özellikleri geliştirilir. Bu sayede erken aşama kullanıcı testleri yapılır. Geri bildirimlere göre geliştirmeler gerçekleştirilir.

Hukukî Kuruluş ve Resmî İşlemler

Start-up’ın resmî olarak faaliyet gösterebilmesi için uygun şirket türü seçilerek ticaret siciline kayıt işlemleri tamamlanır. Vergi mükellefiyeti ve gerekli yasal izinler alınır.

Finansman Kaynaklarının Sağlanması

Büyüme sürecinin sürdürülebilmesi için finansman ihtiyacı karşılanır.  Bu aşamada öz sermaye, melek yatırımcılar, risk sermayesi fonları ve devlet destekleri gibi finansman kaynakları değerlendirilir. Yatırımcı sunumu da (pitch deck) hazırlanır.

Ekip ve Organizasyon Yapısının Oluşturulması

Start-up’ın başarısı, yetkin ve uyumlu bir ekibe bağlıdır. Bu sebeple gerekli teknik ve iş geliştirme becerilerine sahip kişiler seçilir. Görev dağılımı ve yönetim sistemi oluşturulur.

Pazarlama ve Müşteri Kazanımı

Ürün yahut hizmetin hedef kitleye ulaştırılması amacıyla dijital pazarlama stratejileri, sosyal medya yönetimi ve içerik üretimi planlanır. Müşteri deneyimi de sürekli olarak geliştirilir.

Sürdürülebilirlik ve Ölçeklenme

Başarılı bir start-up, büyümesini sürdürülebilir kılmalıdır. Bu kapsamda gelir modeli istikrara kavuşturulur. Yeni pazarlara açılma stratejileri de uygulanır.

Performans Takibi ve Sürekli İyileştirme

Pazar koşullarındaki değişimlere uyum sağlamak amacıyla belirlenen performans göstergeleri düzenli olarak ölçülür. Ürün, hizmet ve süreçler sürekli olarak iyileştirilir.

Start-Up'lar ve Diğer Şirketler Arasındaki Farklar 

Start-up’ları diğer işletmelerden ayıran temel unsur, faaliyetlerinin özgünlük niteliğidir. Pek çok işletme, hâlihazırda pazarda var olan bir hizmeti taklit ederek veya franchise modeli ile sunarak varlık gösterebilir. Bunun aksine bir start-up girişimi; tamamen özgün bir iş fikri geliştirmeyi veya mevcut iş süreçlerine, yenilikçi bir çalışma prensibi entegre etmeyi amaçlar.

Start-up’ları, geleneksel şirketlerden ayıran özelliklerden birisi de hızlı büyüme potansiyelleridir. Bu tür girişimler, sundukları ürün veya fikirleri en kısa sürede geliştirmeyi hedefler. Bu süreçte kullanıcı geri bildirimleri ve kullanım verileri esas alınarak ürünler sürekli olarak iyileştirilir. Aynı zamanda müşteri tabanını genişletme hedefiyle yoğun pazarlama ve geliştirme faaliyetleri yürütülür. 

Hangi Alanlarda Start-Up Şirket Kurulur?

Start-up’ların çoğunlukla teknoloji şirketleri olduğu yönündeki yaygın kanı gerçeği tam olarak yansıtmaz. Bu noktada hemen her sektörde bir start-up girişimi kurmak mümkündür. Bu algının oluşmasındaki temel sebeplerden biri, start-up’ların faaliyet süreçlerinde teknolojiden yoğun biçimde yararlanmalarıdır. 

Günümüzde herhangi bir problemi teknoloji kullanmadan çözmek neredeyse imkânsız hâle gelmiştir. Bu sebeple girişimler, mevcut teknolojilerden faydalanarak sorunlara çözüm üretir yahut da sektör fark etmeksizin yeni teknolojiler geliştirerek hedeflerine ulaşırlar.

Türkiye’deki start-up'larda yazılım geliştirme faaliyetlerinin ön plana çıkması, bu şirketlerin yalnızca yazılım alanında hizmet verdiği yönünde bir yanılgıya yol açmıştır. Hâlbuki start-up girişimleri; teknoloji ve yazılımın yanı sıra e-ticaret, pazarlama, mimarlık, finansal teknolojiler (fintech), tasarım, hizmet sektörü gibi pek çok farklı alanda da faaliyet gösterebilir.

Başarılı Start-up Kurmanın Püf Noktaları

Başarılı girişimciler, her biri kendine özgü bir bakış açısı ile farklı başarı faktörlerini ön plana çıkarır. Bu anlamda girişimcinin öncelikle özgün bir yaklaşıma sahip olması ve ardından bu yaklaşımı kararlılıkla hayata geçirmesi büyük önem taşır. Genel bir çerçevede değerlendirildiğinde start-up’larda başarının beş temel unsuru şu şekilde sıralanabilir:

• Yapılacak girişimin hem yenilikçi hem de yaratıcı unsurları bünyesinde barındırması gerekir. Bu noktada inovasyon, yeni ve özgün fikirlerin pazarlanabilir düzeyde uygulanmasını ifade eder.
• Start-up’ın temelini oluşturan fikir, şirketin kimliği hâline gelmeli ve bu düşüncenin tutarlılığı, uygulama sürecini kolaylaştırmalıdır.
• En sağlam görünen fikirler dahi öğrenmeye ve gelişime kapalı olduklarında başarısızlıkla sonuçlanabilir. Başarılı girişimciler, süreç boyunca yeni bilgiler edinir ve bu doğrultuda kendilerini sürekli geliştirme eğilimindedir.
• Start-up’lar, klasik işletmelere kıyasla daha yüksek risk taşır çünkü daha önce denenmemiş veya pazarda olmayan yenilikçi fikirlerin hayata geçirilmesi hedeflenir. Bu anlamda riskten kaçınmak, başarısızlığa zemin hazırlayan bir tutumdur.
• Geliştirilen ürün, hizmet veya teknolojinin doğrudan ve dolaylı olarak ilişkili olduğu sektörler kapsamlı şekilde analiz edilmelidir. Dar ve sınırlı bakış açıları, girişimin büyüme potansiyelini kısıtlayarak başarısızlığa yol açabilir.

Tüm bu unsurlar; start-up ekosisteminde girişimcilerin stratejik planlamalarında dikkate almaları gereken temel prensiplerdir.

Start-Up Şirketlerin Avantajları

Yeni mezunlar ve genç girişimciler gibi profesyonel hayata yeni adım atan bireyler için start-up’larda çalışmak birçok önemli avantaj sağlar. Start-up ortamında görev almayı tercih etmek, şu avantajları beraberinde getirebilir:

• Start-up’larda çalışma süreci, farklı alanlarda bilgi ve deneyim kazanma fırsatını arttırır.
• Geleneksel iş modellerine kıyasla daha esnek çalışma saatleri sunarak bireysel çalışma verimliliğini destekler.
• Dinamik ve yenilikçi çalışma ortamı, profesyonel gelişim açısından farklı tecrübeler kazanılmasına zemin hazırlar.
• Start-up deneyimi, iş piyasasında rakiplerden bir adım önde olmayı mümkün kılar.
• Değişen piyasa koşullarına hızlı uyum sağlayarak kişisel ve mesleki gelişimin devamlılığını destekler.

Sözü edilen avantajlar, start-up’larda çalışmayı cazip kılar ve kariyerine yön vermek isteyen genç profesyoneller için önemli fırsatlar sunar.

Start-Up Destekleri Nelerdir? Destek Veren Kuruluşlar Hangileridir?

Türkiye'de yer alan start-up'ların gelişimini teşvik etmek için pek çok kamu ve özel sektör kuruluşu tarafından finansal, teknik ve eğitimsel destekler sunulur. Destek veren kuruluşlar şunlardır:

• TÜBİTAK (Türkiye Bilimsel ve Teknolojik Araştırma Kurumu): TÜBİTAK, girişimcilerin Ar-Ge ve yenilik projelerini desteklemek için çeşitli programlar sunar. Örnek vermek gerekirse 1512-Girişimcilik Destek Programı (BiGG) ile girişimcilerin iş fikirlerini hayata geçirmeleri için finansal destek sağlanır. Bunun yanı sıra 1507-KOBİ Ar-Ge Başlangıç Destek Programı ile KOBİ'lerin teknoloji geliştirme faaliyetleri desteklenir. 
• KOSGEB (Küçük ve Orta Ölçekli İşletmeleri Geliştirme ve Destekleme İdaresi Başkanlığı): KOSGEB, girişimcilere yönelik çeşitli destek programları sunar. Girişimci Destek Programı kapsamında yeni kurulan işletmelere kuruluş desteği, iş geliştirme desteği ve makine-teçhizat desteği gibi finansal yardımlar sağlanır. Ayrıca Genç Girişimci İstisnası ile 18-29 yaş arasındaki girişimciler, belirli şartlar altında vergi muafiyetlerinden faydalanabilirler. 
• Sanayi ve Teknoloji Bakanlığı: Bakanlık, Teknoloji Geliştirme Bölgeleri (TEKMER) aracılığıyla start-up'lara ofis alanı, altyapı hizmetleri ve danışmanlık desteği sunar. Ar-Ge Merkezî belgesi almış firmalara çeşitli vergi teşvikleri ve sigorta prim destekleri sağlanır.

TTGV de teknoloji odaklı girişimlere hibe destekleri, düşük faizli kredi imkânı ve danışmanlık hizmetleri sunar. Bununla birlikte girişimcileri yatırımcılarla bir araya getiren platformlar aracılığıyla finansman bulmalarına yardımcı olur.